Khi xử lý khủng hoảng trong kinh doanh, nhiều công ty thường đối phó bằng cách cắt giảm nhân sự. Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra nếu các công ty lựa chọn giải pháp cắt giảm lương thay vì cách này?

Nghiên cứu được thực hiện bởi một số học giả gồm Christopher T. Stanton đến từ Trường Kinh doanh Harvard, Richard Saouma từ Đại học bang Michigan, Jason Sandvik và Nathan Seegert từ Đại học Utah đã đưa ra kết luận rằng khi một doanh nghiệp cắt giảm lương, đối tượng đầu tiên sẽ rời bỏ công ty đó thường là những nhân viên giỏi nhất, phần lớn họ sẽ chuyển sang làm việc cho một đối thủ cạnh tranh. Chính điều này, lại càng làm khủng hoảng hơn tình trạng cho doanh nghiệp, khiến doanh thu sụt giảm nhanh hơn.

Ngược lại, nếu quyết định là cắt giảm nhân sự, thì doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát được việc này. Nghĩa là được chọn lựa đối tượng buộc thôi việc, chủ yếu sẽ rơi vào nhóm nhân viên làm việc hiệu quả thấp nhất.

Các học giả nói trên cũng đã tiến hành một thực nghiệm với 2.033 nhân viên bán hàng làm việc tại một trung tâm dịch vụ khách hàng và thuộc sáu bộ phận KD dịch vụ kỹ thuật số khác nhau, trong đó có dịch vụ truyền hình cáp, dịch vụ kết nối internet, dịch vụ mạng điện thoại di động. Họ cũng nắm được thông tin về việc cắt giảm lương ở một bộ phận khoảng vài tuần trước khi có thông báo về việc này. Vì vậy, họ có cơ hội để tiến hành thực nghiệm “một cách tự nhiên” và tìm hiểu đầy đủ phản ứng có thể xảy ra từ các nhân viên bán hàng.

>> Xem thêm: Cách tính lương trên phần mềm BRAVO

Thời điểm tháng 11/2016, khi kết thúc thời vụ kinh doanh sôi động trong mùa hè, trưởng bộ phận của nhóm nhân viên bị ảnh hưởng đã thay đổi về chính sách khuyến khích bán hàng, hạ mức thưởng đối với phần lớn các sản phẩm được bán ra. Các nhà quản lý cũng thay đổi mức chiết khấu “hoa hồng” bán hàng, giảm số tiền này xuống khoảng 18%. Sự thay đổi này đối với nhiều nhân viên bán hàng đã làm cho lương thực nhận của họ giảm đi khoảng 7%.

Trước khi việc cắt giảm nói trên được áp dụng, lương thực nhận bình quân của các nhân viên này là 17,30 USD/giờ, tương đương mức lương của các nhân viên ở những trung tâm dịch vụ khách hàng (DVKH) gần đó. Đây là một mấu chốt quan trọng của cuộc thử nghiệm, bởi những nhân viên quyết định nghỉ việc đều đã có các lựa chọn khác.

Chẳng hạn, lương nhân viên ở một trung tâm DVKH của một nhà cung cấp dịch vụ giải trí ở khu vực lân cận chỉ được trả 15 USD/giờ lúc mới nhận việc, nhưng cứ sau mỗi sáu tháng họ lại được tăng thêm 0,5 USD/giờ. “Mặc dù một nhân viên bình thường của công ty có thể hưởng được mức lương cao hơn nhân viên của những công ty lân cận, nhưng bên ngoài cũng đang nổi lên rất nhiều nơi trả lương cạnh tranh không kém khác”, nghiên cứu ghi nhận. 

Và khi vừa có thông báo cắt giảm lương từ công ty, thì những nhân viên được hiểu là “có năng suất lao động cao” nhất (tương ứng mức lương cao hơn 20% – 25% so với nhân viên bình thường), lại nghỉ việc với tỷ lệ cao hơn những nhân viên bình thường đến 28%. Sự ra đi của họ khiến cho doanh thu của công ty bị sụt giảm mạnh, tới 6% trong vòng năm tháng sau đó, Stanton cho biết.

“Khi những nhân viên giỏi nhất ra đi và doanh nghiệp thay thế họ bằng những nhân viên bình thường sau đó thì doanh nghiệp sẽ bị mất đi phần doanh thu bằng chênh lệch giữa nhân viên giỏi và nhân viên bình thường”, Stanton giải thích.

“Điều làm tôi ngạc nhiên là những nhân viên ở lại không hề làm việc kém đi mà thậm chí họ còn làm việc chăm chỉ hơn. Tuy nhiên, những nhân viên này chẳng bao giờ có lại được mức lương như ban đầu cho dù họ có làm việc tích cực đến đâu”, Stanton cho biết.

Vài tháng sau đó, việc giảm tiền lương lại được tiến hành với nhóm nhân viên bán được các mặt hàng có giá trị lớn, và có mức lương cao đứng hàng thứ hai. Song kết quả là những nhân viên này lại quyết định không nghỉ việc vì e rằng khó có thể tìm được mức lương cao như vậy ở công ty khác. Thế nên, khi đứng trước hoàn cảnh khó khăn, giải pháp khôn ngoan cho doanh nghiệp là cắt giảm lương hay cắt giảm nhân sự? Stanton đưa ra câu trả lời là còn tùy vào tình huống.

Việc cắt giảm lương có thể có tác dụng, nếu nhân viên nghỉ việc vào những tháng thấp điểm, vì điều này sẽ làm cho doanh nghiệp không mất quá nhiều chi phí. Khi đó, doanh nghiệp có thể tuyển dụng lại họ vào mùa cao điểm. Hay như tìm hiểu xem những nhân viên nào ít có khả năng rời bỏ công ty cao nhất, thì cắt giảm lương của họ nhiều nhất (nhóm này thường là những người có hiệu quả làm việc bình thường). Nên áp dụng cho những nhân viên giỏi hơn (có khả năng nghỉ việc cao) mức giảm lương thấp hơn so với các nhân viên bình thường khác.

“Tuy vậy, điều này có thể gây ra sự không công bằng, làm mất tinh thần, giảm động lực làm việc của số đông nhân viên”, Stanton cảnh báo. “Trong khi đó, nếu hoạt động kinh doanh không có tính mùa vụ mà doanh nghiệp vẫn chọn giải pháp cắt giảm lương thì khả năng cao là nhiều nhân viên giỏi nhất sẽ ra đi”, Stanton nói thêm. Đối với nhân viên, việc quyết định có ra đi hay không phần lớn tùy thuộc vào việc họ có dễ dàng tìm việc mới hay không. “Nếu bạn là một trong những nhân viên giỏi nhất, bạn cũng sẽ có thể chọn cách ra đi”, Stanton nói.